یکی از شایع‌ترین اما در عین حال ناشناخته‌ترین راهکارهایی که اطلاعات شخصی شما به خارج از کامپیوتر شخصی‌تان نشت پیدا می‌کند، مرورگرهای اینترنتی هستند که برای ورود به فضای مجازی از آن‌ها استفاده می‌کنید. این اطلاعات به منظور ارائه تبلیغات، محاسبه تعداد کاربران یک مرورگر، سیستم‌عامل مورد استفاده کاربران و البته بهبود عملکرد مرورگرها جمع‌آوری می‌شوند. اما مرورگرها به کدامیک از اطلاعات شخصی ما علاقه دارند؟۱. سخت‌افزار و نرم‌افزار
مرورگر شما اطلاعاتی در ارتباط با سخت‌افزار و نرم‌افزار سیستم شما جمع‌آوری می‌کند. در حوزه نرم‌افزاری، مرورگر اطلاعاتی در ارتباط با سیستم‌عامل، آدرس آی‌پی، نسخه مرورگر و افزونه‌های نصب شده را جمع‌آوری می‌کند. در حوزه سخت‌افزاری، اطلاعاتی در ارتباط با پردازنده مرکزی، پردازنده گرافیکی و باتری مورد استفاده در لپ‌تاپ یا تبلت جمع‌آوری می‌شود. برای آن‌که مشکل نشتی اطلاعات مربوط به سخت‌افزار و نرم‌افزارهای سیستمی خود از طریق مرورگرها را به حداقل برسانید، پیشنهاد می‌کنیم افزونه NoScript را نصب کنید.
۳.موقعیت جغرافیایی
یک وب‌سایت این توانایی را دارد تا موقعیت جغرافیایی شما را تخمین بزند، حتا زمانی که شما عدم دسترسی به موقعیت‌یاب جهانی را فعال کرده باشید. برای این منظور سایت‌ها از یک واسط برنامه‌نویسی ارائه شده از سوی گوگل به نام Google GeolLocation استفاده می‌کنند. حتا اگر شما از طریق مرورگری که روی گوشی همراه شما نصب شده است به فضای مجازی وارد شوید، بازهم برآوردی تا شعاع 30 مایلی تخمین زده می‌شود. برای آن‌که مرورگرها نتوانند موقعیت شما را شناسایی کنند، یک راهکار به‌کارگیری شبکه خصوصی مجازی است. اما اگر به دنبال آن هستید تا به سایت‌ها اجازه ندهید از واسط برنامه‌نویسی Geolocation استفاده کنند، باید جاوااسکریپت را روی مرورگر خود غیرفعال کنید. برای غیرفعال کردن جاوااسکریپت هم می‌توانید از افزونه‌هایی همچون NoScript یا Adblock استفاده کنید.
۴. تاریخچه مرورگر
تقریبا همه کاربران می‌دانند که مرورگرها اطلاعاتی که در تاریخچه آن‌ها قرار گرفته است را جمع‌آوری می‌کنند. البته شما می‌توانید داده‌های مربوط به وب‌گردی را پاک کنید. اما این‌کار به شرطی خوب است که در هر بار مراجعه به فضای مجازی بلافاصله این داده‌ها را پاک کنید. توجه داشته باشید که برخی از مرورگرها حتا زمانی که داده‌های مربوط به تاریخچه وب‌گردی را پاک می‌کنید بازهم جزییات خاصی را نگه‌داری می‌کنند، اما این جزییات خیلی مفصل نخواهند بود. پیشنهاد ما این است که فایل‌های کوکی را نیز پاک کنید. این فایل‌ها در برخی موارد اطلاعات جامعی از شما ذخیره‌سازی می‌کنند.
۵. حرکت ماوس
برخی از سایت‌ها به دنبال آن هستند تا حرکات ماوس را نیز ردیابی کنند. این‌کار بیشتر به منظور بررسی فعالیت‌های کاربر انجام می‌شود. به‌طور مثال، مدیر یک سایت دوست دارد از این موضوع مطلع شود که کاربران بیشتر به چه بخش‌هایی از سایت او مراجعه می‌کنند. کلیک چپ ماوس، راست، پیمایش صفحه ، و.. از جمله این اطلاعات هستند. شکل زیر اطلاعات دقیقی که از ماوس شما به دست می‌آید را نشان می‌دهد.
۶. نحوه جهت‌گیری دستگاه‌ها
اکثر گوشی‌های هوشمند امروزی به ژیروسکوپ تجهیز شده‌اند. این مولفه سخت‌افزاری در برنامه‌های مختلف به ویژه برنامه‌هایی که در زمینه تناسب اندام ساخته شده‌اند به کار گرفته می‌شود. مرورگرها می‌دانند که گوشی شما به ژیروسکوب، قطب‌نما و... تجهیز شده و در نتیجه داده‌های تولید شده از سوی این مولفه‌های سخت‌افزاری را جمع‌آوری می‌کنند. مرورگر شما حتا به لحاظ فیزیکی میتواند به شما اعلام دارد که گوشی شما اکنون روی میز، در جیب یا در کوله‌پشتی قرار دارد.
۷. شبکه‌های اجتماعی که به آن‌ها وارد شده‌اید
مرورگرها همچنین اطلاعاتی در ارتباط با شبکه‌های اجتماعی که از طریق مرورگر به آن‌ها وارد شده‌اید در اختیار دارند. اطلاعاتی که مرورگرها از این شکل به دست می‌آورند را در اختیار ناشران تبلیغات قرار می‌دهند. در نتیجه ناشران به خوبی می‌دانند که شما به چه شبکه‌ای بیشتر وارد شده‌اید و کدامیک از تبلیغات روی شما اثرگذاری بیشتری خواهد داشت.
۸. فونت و زبان
مرورگرها حتا در ارتباط با فونت‌هایی که روی ماشین خود نصب کرده‌اید اطلاعاتی را جمع‌آوری می‌کنند. در نتیجه می‌دانند که شما از چه زبانی روی دستگاه خود استفاده می‌کنید، محبوب‌ترین فونت نزد شما چیست و از چه فونتی بیشتر استفاده می‌کنید و جالب‌تر آن‌که ترتیب اولویت فونت‌هایی که استفاده می‌کنید را نیز به خوبی می‌دانند.
۹. اطلاعات مربوط به تصاویر
هر زمان تصویری را از طریق مرورگر خود آپلود می‌کنید، مرورگر متادیتا‌های درون فایل را اسکن می‌کند تا نکات جدیدی در ارتباط با شما یاد بگیرد. این ابرداده‌ها اطلاعاتی در ارتباط با موقعیت جغرافیایی، تفکیک‌پذیری تصاویر، ویژگی‌های فنی یک تصویر و حتا مدل دوربینی که عکس با آن گرفته شده است را در خود جای داده‌اند.
۱۰. اطلاعات فنی
در کنار اطلاعاتی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، مرورگرها اطلاعات دیگری در ارتباط با جنبه‌های سخت‌افزاری سیستم شما به دست می‌آورند. از جمله این اطلاعات می‌توان به لمسی بودن صفحه‌نمایش، ابعاد آن و user agent اشاره کرد.
چطور می‌توانیم اطلاعاتی که مرورگرها از ما جمع‌آوری می‌کنند را مشاهده کنیم
دو ابزار رایگان Webkay و Panopticlick برای این منظور ارائه شده‌اند. Webkay یک سایت آزمایشی است. این سایت مرورگر شما را آزمایش می‌کند تا بررسی کند مرورگر شما چه اطلاعاتی میتواند از شما به دست آورد. برای راحتی کار اطلاعات به صورت طبقه‌بندی شده نشان داده می‌شوند. زمانی که این ابزار را اجرا کنید، موقعیت تقریبی جغرافیایی شما را روی نقشه نشان می‌دهد. ابزار دوم از سوی بنیاد EFF ارائه شده است. این ابزار مرورگر شما را بررسی کرده و همانند شکل زیر اعلام می‌دارد حریم خصوصی شما تا چه اندازه در معرض خطر قرار دارد.
نویسنده: حمیدرضا تائبی- شبکه
