حال بازار شبکه ایران در این ماه‌های اخیر اصلا خوب نیست. بی‌رمق، بی‌جان، نزار، خلوت و سرگردان! انگار اصلا خون در رگ‌هایش نیست. این حال و روز بازار شبکه دلایل زیادی دارد: نوسانات ارز و افزایش قیمت دلار، عدم امکان ثبت سفارش یا حواله پول به خارج از کشور، عدم امکان ترخیص کالا از گمرک، تداوم قوانین سخت‌گیرانه سازمان رگولاتوری برای تست نمونه محصولات شبکه و ایرادهایی که گرفته می‌شود و باید برطرف شوند.شرکت‌های فعال بازار گاهی برای ترخیص یک بار سوییچ ساده غیرمدیریتی 8 پورت باید ماه‌ها دوندگی کنند. مدیران یکی از شرکت‌های معروف شبکه‌ای می‌گفت برای ورود یک مادربرد مجهز به تراشه وای‌فای ناچار به چه کارها که نشدیم و دوست شبکه‌کار دیگری می‌گفت برای بار روتر سه بانده پرقدرت چه گواهی‌نامه‌ها و مدارکی که تحویل ندادیم و آخر سر به قدرت آنتن‌های روتر ایراد واردشده و ناچار به تعویض آنتن‌ها از شرکت مبدا شدیم.
گاهی اوقات شرکت‌ها برای تاییدیه دستگاهی که در بازار فقط 60 هزارتومان قیمت دارد؛ 2 الی 3 میلیون تومان هزینه تست و نمونه‌گیری می‌دهند. برخی سفارش‌ها و بارهای تجهیزات شبکه به ارزش چند صد میلیون تومان؛ به خاطر یک ایراد جزئی ماه‌ها در گمرک می‌خوابد و سرمایه شرکت‌ها هدر می‌رود و عطش بازار برای آن محصول برطرف می‌شود.
در این میان اتفاق خطرناک و ناخوشایند دیگری هم در حال وقوع است که علاوه بر نابودی کسب‌وکارها و شرکت‌های شبکه‌ای؛ آفت کاربران خانگی است. سر و کله کالاها و دستگاه‌های قاچاق، دست دوم، کار کرده، بی‌کیفیت و رده چندم بازارهای جهانی پیداشده و می‌خواهند از شکاف ایجادشده در بازار ایران نهایت استفاده را ببرند.
وقتی شرکت‌های رسمی و شناسنامه‌دار نمی‌توانند سفارش بدهند یا اجناسشان را به‌موقع از گمرک ترخیص و وارد بازار کنند؛ تنظیم بازار از دستشان خارج می‌شود و فروشگاه‌ها و انبار‌ها خالی می‌شود. مشتری جنس می‌خواهد، ولی موجودی نیست یا هست ولی قیمتش مشخص نیست!
از آن‌سو، مشتری نمی‌تواند یک جنس را که تا ماه پیش قیمتش300 هزار تومان بوده، الان 500 هزار تومان خریداری کند. برای یک دستگاه ساده شبکه چند صدهزارتومان و در برخی موارد چند میلیون تومان بدهد. پس به دنبال جنس ارزان‌تر، کیفیت پایین‌تر، بی‌گارانتی و دست چندم می‌رود.
وقتی شما نتوانید تجهیزات شبکه رده بالا وارد بازار کنید؛ به‌تدریج کاربران به‌سوی محصولات رده متوسط و پایین رو می‌آورند و به این تجهیزات عادت خواهند کرد. علاوه بر این‌که ترک عادت کاربران و فرهنگ‌سازی دوباره برای استفاده از محصولات رده‌بالا بسیار سخت و زمان‌بر است و آسیب جدی‌ای به شبکه‌ها و زیرساخت، سرعت و ضریب نفوذ اینترنت وارد می‌آید. تصور کنید تمام جهان از محصولاتی با سرعت چندگیگابیتی استفاده کنند و در ایران سرعت اینترنت چند صدمگابیت باشد. چون محصولی با پشتیبانی از سرعت‌های گیگابیتی برای استفاده یافت نمی‌شود.
کالاهای قاچاق هیچ‌گونه سند و اصالتی ندارند؛ تضمین کیفیت ندارند و هیچ‌گونه خدمات پس از فروشی شاملشان نمی‌شود. معلوم نیست واقعا آن برند حک‌شده روی دستگاه برند شرکت اصلی است یا یک شرکت چینی بی‌نام‌ونشان! خطر وجود بک‌دور و انواع بدافزار در فریم‌ویر و نرم‌افزارهایشان وجود دارد. شاید مشکل سخت‌افزاری داشته باشند و فریم‌ویر آن‌ها به‌روز نباشد که در پی آن شاهد انواع باگ امنیتی و آسیب‌پذیری خواهیم بود.
کالاهای دست‌دوم و چندم یا «ریفربیشد» و همین‌طور محصولات معروف به «استوک» مشکلات به‌مراتب بیشتری دارند. مشخص نیست از چه مبدایی وارد شدند، از نظر امنیتی و کیفیت کارکرد در چه سطحی هستند، پیش از این توسط چه افرادی استفاده شدند، آیا عملکرد صحیح و مدنظر را ارائه می‌دهند یا خیر!
تصور کنید یک سوییچ، روتر، سرور یا هر محصول شبکه دیگری در یک شبکه سازمانی بسیار حساس به کار گرفته شود، درحالی‌که ده‌ها مشکل و آسیب امنیتی و فنی دارد، روی آن باج‌افزار و بدافزار نصب‌شده، آسیب‌دیده و عمر مفید کوتاه‌تری هم دارد!
وقتی قدرت خرید مردم کاهش پیدا می‌کند؛ جنس‌های رده پایین با استقبال و محبوبیت بیشتری روبه‌رو می‌شوند. این اجناس اغلب در کشورهای توسعه‌یافته اصلا یافت نمی‌شوند، چون قدیمی و تاریخ‌مصرف گذشته و غیرقابل‌استفاده هستند. کاربران از فناوری‌های جدید و نوین محروم خواهند شد و دستشان به امکانات و محصولات پیشرفته جهان نمی‌رسد. واقعا جای افسوس دارد کاربران ایرانی که لایق بهترین امکانات و استفاده از رده‌بالاترین محصولات در هر زمینه‌ای هستند؛ ناچار به خرید کالاهایی شوند که در سال‌های دور ساخته و عرضه شدند.
شبکه حوزه‌ای است که عمدتا شاهد تولید کالای ایرانی جایگزین نیستیم و نمی‌توان به این موضوع هم دلخوش کرد که تولیدات داخلی خلاها را پر می‌کنند یا وضعیت کنونی بازار موجب رونق کسب‌وکار ایرانی و تولیدکنندگان بومی می‌شود. در بسیاری از بخش‌های اکتیو شبکه مانند تجهیزات مراکزداده، سرور، ذخیره‌سازی، سوییچ‌ها و روترهای پرسرعت، مودم‌های 4G، اکسس‌پوینت‌ها و پاورلاین‌ها هیچ محصول و کالای ایرانی وجود ندارد و تمامی تجهیزات مورد نیاز بازار وارداتی هستند.
این روزها کاربران ایرانی باید مواظب کالاهای قاچاق باشند. تجهیزات شبکه را از فروشگاه‌ها و مراکز خرید معتبر، مطمئن و حتما با گارانتی، فاکتور خرید، هولوگرام مشخص فروشنده و شرکت واردکننده خریداری کنند. اگر جنسی نیاز دارند که فعلا در بازار موجود نیست؛ حتما در هفته‌های آینده دوباره برای فروش عرضه می‌شود و نیازی نیست به فکر خرید محصولات بی‌کیفیتی با قیمت پایین‌تر باشند. فراموش نکنیم که با خریدهایمان می‌توانیم شرکت‌های شبکه‌ای رسمی را حمایت و تشویق کنیم تا بهترین‌ها را وارد بازار ایران کنند.
نویسنده: میثاق محمدی‌زاده- ماهنامه شبکه
